Καταπολέμηση οικονομικού εγκλήματος / Καταπολέμηση ξεπλύματος βρώμικου χρήματος και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας


Η καταπολέμηση της πρακτικής της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες (γνωστή στην αγγλική ορολογία ως "anti-money laundering") άρχισε από τη δεκαετία του 1980 να ανάγεται σε προτεραιότητα για τις κυβερνήσεις και τις δικαστικές αρχές πολλών κρατών ανά την υφήλιο. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε όμως ειδικά στο πρόβλημα της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος ως διαύλου για τη νομιμοποίηση τέτοιων εσόδων. Εκτιμώντας ότι όταν οι διαμεσολαβούντες χρηματοπιστωτικοί φορείς, και ειδικότερα τα πιστωτικά ιδρύματα, χρησιμοποιούνται ως δίαυλοι για τη νομιμοποίηση του προϊόντος παράνομων δραστηριοτήτων η φερεγγυότητα και η σταθερότητα του ενεχόμενου φορέα, αλλά και η αξιοπιστία του χρηματοπιστωτικού συστήματος στο σύνολό του, μπορούν να κλονιστούν σοβαρά, με αποτέλεσμα την απώλεια της εμπιστοσύνης του κοινού σε αυτό, οι αρμόδιες εποπτικές αρχές των πιστωτικών ιδρυμάτων άρχισαν, σε συνεργασία με τις εθνικές κυβερνήσεις, να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες ρυθμιστικής παρέμβασης.

  • Καθορισμός των λεπτομερειών εφαρμογής των επιμέρους υποχρεώσεων των δικηγόρων και των συμβολαιογράφων σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 6 του Νόμου 4557/2018

    Στις 10 Ιουνίου 2021, δημοσιεύθηκε (ΦΕΚ Β’ 2485) η υπ’ αριθμ. 28226 Υπουργική Απόφαση, βάσει της οποίας καθορίζονται οι λεπτομέρειες εφαρμογής των επιμέρους υποχρεώσεων των δικηγόρων και των συμβολαιογράφων,  σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 6 του Νόμου 4557/2018.

    Η διάρθρωση της Απόφασης είναι η εξής:

    • στο άρθρο 1 περιλαμβάνονται διατάξεις για τα υπόχρεα πρόσωπα και τις περιπτώσεις εφαρμογής των μέτρων δέουσας επιμέλειας,
    • στο άρθρο 2 περιλαμβάνονται διατάξεις για τα έγγραφα τα στοιχεία πιστοποίησης και επαλήθευσης ταυτότητας,
    • στο άρθρο 3 περιλαμβάνονται διατάξεις για τον χρόνο εφαρμογής των μέτρων δέουσας επιμέλειας,
    • στο άρθρο 4 περιλαμβάνονται διατάξεις για τις υποχρεώσεις αναφοράς,
    • στο άρθρο 5 περιλαμβάνονται διατάξεις για την απαγόρευση γνωστοποίησης,
    • στο άρθρο 6 περιλαμβάνονται διατάξεις για την αποχή από συναλλαγές,
    • στο άρθρο 7 περιλαμβάνονται διατάξεις για τον χρόνο τον τρόπο φύλαξης των στοιχείων,
    • στο άρθρο 8 περιλαμβάνονται διατάξεις για την εφαρμογή δέουσας επιμέλειας από τρίτα μέρη,
    • στο άρθρο 9 περιλαμβάνονται διατάξεις για τις πειθαρχικές κυρώσεις, και
    • στο άρθρο 10 περιλαμβάνονται διατάξεις για τη γνωστοποίηση στα υπόχρεα πρόσωπα.

    Η εν λόγω Απόφαση συμπληρώνεται από:

    • το Παράρτημα Ι που περιλαμβάνει το έντυπο εξακρίβωσης και επαλήθευσης της ταυτότητας νομικών οντοτήτων, και
    • το Παράρτημα ΙΙ που περιλαμβάνει το έντυπο εξακρίβωσης και επαλήθευσης της ταυτότητας φυσικών προσώπων.

    Η εν λόγω Απόφαση τέθηκε σε εφαρμογή στις 10 Ιουνίου 2021.

    ΦΕΚ Β’ 2485/10.6.2021

  • Δημόσια διαβούλευση σχεδίου Νόμου για την ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2018/1673 «σχετικά με την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες μέσω του ποινικού δικαίου» (‘AMLD VI’)

    Στις 9 Ιουνίου 2021, τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση στο “opengov” το σχέδιο Νόμου «Πρόληψη και καταστολή της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας – Τροποποίηση του ν. 4557/2018 – Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2018/1673 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Οκτωβρίου 2018, σχετικά με την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες μέσω του ποινικού δικαίου».

    Η δημόσια διαβούλευση ολοκληρώνεται την Τετάρτη, 23 Ιουνίου 2021.

    Σχέδιο Νόμου

  • Έκθεση της Διεθνούς Διαφάνειας και του Γραφείου της στην ΕΕ για τα Μητρώα Πραγματικών Δικαιούχων

    Τον Μάιο 2021, η Διεθνής Διαφάνεια, σε συνεργασία με το Γραφείο της στην ΕΕ, εκπόνησαν 13σέλιδη έκθεση, στην οποία καταδεικνύεται, μεταξύ άλλων, ότι, μετά τo πέρας της προθεσμίας ενσωμάτωσης των Οδηγιών (ΕΕ) 2015/849 (‘AMLD 4’) και 2018/843 (‘AMLD 5’), 9 κράτη-μέλη της ΕΕ (σε αυτά περιλαμβάνει και την Ελλάδα) δεν έχουν ακόμη θεσπίσει δημόσια Μητρώα Πραγματικών Δικαιούχων.

    Ως εκ τούτου, καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προβεί στην άμεση επανεξέταση της εφαρμογής των Οδηγιών (ΕΕ) 2015/849 (‘AMLD 4’) και 2018/843 (‘AMLD 5’) από τα κράτη μέλη.

    Έκθεση

  • Σχέδιο κατευθυντήριων γραμμών της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών (‘EBA’) αναφορικά με τη συνεργασία μεταξύ των εθνικών αρχών για θέματα προληπτικής εποπτείας και AML/CFT

    Στις 27 Μαΐου 2021, η ‘EBA’ έθεσε σε δημόσια διαβούλευση, έως τις 27 Αυγούστου 2021, σχέδιο κατευθυντήριων γραμμών αναφορικά με τη συνεργασία μεταξύ των εθνικών αρχών που είναι επιφορτισμένες αφενός για θέματα προληπτικής εποπτείας (“prudential supervision”), και αφετέρου για θέματα πρόληψης και καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας (‘AML/CFT’).

    Βασικός στόχος των υπό διαμόρφωση κατευθυντήριων γραμμών, σύμφωνα με το άρθρο 117(6) της Οδηγίας 2013/36/ΕΕ (‘CRD’), είναι η ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των προαναφερθεισών εθνικών αρχών για την αποτελεσματική και έγκαιρη πρόληψη και καταστολή ‘AML/CFT’ εγκλημάτων.

    Παράλληλα, το υπό διαμόρφωση σχέδιο συμπληρώνει τις υφιστάμενες κατευθυντήριες γραμμές  της Μικτής Επιτροπής (“Joint Committee”) των Ευρωπαϊκών Εποπτικών Αρχών (‘ESAs’) για τη συγκρότηση εποπτικών κολλεγίων (“supervisory colleges”) για ζητήματα AML/CFT.

    Κείμενο διαβούλευσης

  • Καθορισμός καθηκόντων και αρμοδιοτήτων των προσώπων που ασκούν ή άσκησαν σημαντικό δημόσιο λειτούργημα και ρύθμιση ειδικότερων ζητημάτων

    Στις 17 Μαΐου 2021, δημοσιεύθηκε (ΦΕΚ Β’ 2019) η υπ’ αριθμ. 56591 ΕΞ 2021 Απόφαση (ΦΕΚ Β’ 2019/17.5.2021), βάσει της οποίας καταρτίζεται εθνικός κατάλογος, ο οποίος περιλαμβάνει όσους ασκούν ή άσκησαν σημαντικό δημόσιο λειτούργημα στην Ελλάδα κατά την άσκηση των καθηκόντων και αρμοδιοτήτων τους.

    Ο εθνικός κατάλογος σημαντικών δημόσιων λειτουργημάτων δεν συμπεριλαμβάνει ενδιάμεσες ή χαμηλές βαθμίδες της υπαλληλικής ιεραρχίας. Η ιδιότητα της άσκησης σημαντικού δημόσιου λειτουργήματος λαμβάνεται υπόψη για λόγους άσκησης ενισχυμένων μέτρων δέουσας επιμέλειας στο πλαίσιο του Νόμου 4557/2018 για χρονικό διάστημα τουλάχιστον ενός (1) έτους μετά την απώλεια της θέσης ή έως ότου κρίνεται από τα υπόχρεα πρόσωπα ότι ενέχονται λόγοι εφαρμογής τους.

    Περαιτέρω, ο εθνικός κατάλογος σημαντικών δημόσιων λειτουργημάτων αναρτάται στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Οικονομικών και κοινοποιείται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

    Τέλος, η επικαιροποίηση του εθνικού καταλόγου σημαντικών δημόσιων λειτουργημάτων λαμβάνει χώρα κατόπιν εκ νέου υποβολής σχετικής εισήγησης της Ειδικής Υπηρεσίας της Επιτροπής Ελέγχου Δηλώσεων Περιουσιακής Κατάστασης της Βουλής των Ελλήνων.

    ΦΕΚ Β’ 2019/17.5.2021