Καταπολέμηση οικονομικού εγκλήματος / Καταπολέμηση ξεπλύματος βρώμικου χρήματος και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας


Η καταπολέμηση της πρακτικής της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες (γνωστή στην αγγλική ορολογία ως "anti-money laundering") άρχισε από τη δεκαετία του 1980 να ανάγεται σε προτεραιότητα για τις κυβερνήσεις και τις δικαστικές αρχές πολλών κρατών ανά την υφήλιο. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε όμως ειδικά στο πρόβλημα της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος ως διαύλου για τη νομιμοποίηση τέτοιων εσόδων. Εκτιμώντας ότι όταν οι διαμεσολαβούντες χρηματοπιστωτικοί φορείς, και ειδικότερα τα πιστωτικά ιδρύματα, χρησιμοποιούνται ως δίαυλοι για τη νομιμοποίηση του προϊόντος παράνομων δραστηριοτήτων η φερεγγυότητα και η σταθερότητα του ενεχόμενου φορέα, αλλά και η αξιοπιστία του χρηματοπιστωτικού συστήματος στο σύνολό του, μπορούν να κλονιστούν σοβαρά, με αποτέλεσμα την απώλεια της εμπιστοσύνης του κοινού σε αυτό, οι αρμόδιες εποπτικές αρχές των πιστωτικών ιδρυμάτων άρχισαν, σε συνεργασία με τις εθνικές κυβερνήσεις, να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες ρυθμιστικής παρέμβασης.

  • Δημόσια διαβούλευση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αναθεώρηση του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2271/96 (“Blocking Statute Regulation”)

    Στις 9 Σεπτεμβρίου 2021, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε τη διεξαγωγή δημόσιας διαβούλευσης, έως τις 4 Νοεμβρίου 2021, για την αναθεώρηση του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2271/96  (“Blocking Statute Regulation”).

    Μέσω της εν λόγω διαβούλευσης η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιδιώκει την αναθεώρηση του ανωτέρω Κανονισμού, προκειμένου να:

    • συμπεριληφθούν στο πεδίο εφαρμογής του πρόσθετοι μηχανισμοί αποτροπής (“additional deterrence mechanisms”), και
    • εξορθολογιστεί η εφαρμογή του Κανονισμού, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης του κόστους συμμόρφωσης για φυσικά και νομικά πρόσωπα εντός της ΕΕ.

    Δημόσια διαβούλευση

  • Δημόσια διαβούλευση της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών (‘EBA’) για τον ρόλο των υπευθύνων κανονιστικής συμμόρφωσης στη θεματική της καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας

    Η ‘ΕΒΑ’ έθεσε σε δημόσια διαβούλευση, έως τις 2 Νοεμβρίου 2021, σχέδιο κατευθυντήριων γραμμών για τον ρόλο των υπευθύνων κανονιστικής συμμόρφωσης στη θεματική της καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.

    Ειδικότερα, στο εν λόγω σχέδιο κατευθυντήριων γραμμών περιλαμβάνονται λεπτομερείς απαιτήσεις για:

    • το ρόλο, τα καθήκοντα και τις ευθύνες των υπευθύνων κανονιστικής συμμόρφωσης στη θεματική της καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, και
    • του οργάνου διοίκησης (“management body”) και τον τρόπο με τον οποίο αλληλοεπιδρούν, μεταξύ άλλων, σε επίπεδο ομίλου.

    Το σχέδιο κατευθυντήριων γραμμών, μόλις οριστικοποιηθεί και υιοθετηθεί από την ‘EBA’, θα αφορά όλους τους φορείς παροχής χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών (π.χ. πιστωτικά ιδρύματα) που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της Οδηγίας (ΕΕ) 2015/849 (‘AMLD IV’).

    Σχέδιο κατευθυντήριων γραμμών

  • Πρόταση Οδηγίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την τροποποίηση της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/1153 «όσον αφορά την πρόσβαση των αρμόδιων αρχών στα κεντρικά μητρώα τραπεζικών λογαριασμών μέσω του ενιαίου σημείου πρόσβασης»

    Στις 20 Ιουλίου 2021, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο πλαίσιο δημοσίευσης της προτεινόμενης νομοθετικής δέσμης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην θεματική της καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, εξέδωσε πρόταση Οδηγίας για την τροποποίηση της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/1153  «όσον αφορά την πρόσβαση των αρμόδιων αρχών στα κεντρικά μητρώα τραπεζικών λογαριασμών μέσω του ενιαίου σημείου πρόσβασης».

    Πρόταση Οδηγίας

  • Δημοσίευση της νομοθετικής δέσμης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την θεματική της καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας

    Στις 20 Ιουλίου 2021, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε την προτεινόμενη νομοθετική της δέσμη για την θεματική της καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.

    Η εν λόγω νομοθετική δέσμη περιλαμβάνει τα εξής:

    • πρόταση Κανονισμού (‘AMLR’), η οποία περιλαμβάνει τις βασικές διατάξεις των υφιστάμενων Οδηγιών (ΕΕ) 2015/849 (‘AMLD 4’) και (ΕΕ) 2018/843 (‘AMLD V’) (π.χ. διατάξεις για τη δέουσα επιμέλεια και τον πραγματικό δικαιούχο νομικών προσώπων),
    • πρόταση Οδηγίας (‘AMLD 6’), η οποία καταργεί τις υφιστάμενες Οδηγίες (ΕΕ) 2015/849 (‘AMLD 4’) και 2018/843 (‘AMLD V’) και περιλαμβάνει προβλέψεις που δεν καλύπτονται από την ανωτέρω πρόταση Κανονισμού (π.χ. διατάξεις για τις εθνικές εποπτικές αρχές),
    • πρόταση Κανονισμού (‘AMLAR’), μέσω της οποίας θεσμοθετείται η πανευρωπαϊκή εποπτική αρχή σε θέματα καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, η έναρξη λειτουργίας της οποίας τοποθετείται για τις αρχές του 2024, και
    • πρόταση Κανονισμού, μέσω της οποίας ρυθμίζονται οι δραστηριότητες των παρόχων “crypto-assets”.

    Το προσεχές διάστημα αναμένεται να ξεκινήσει η νομική επεξεργασία των ανωτέρω νομοθετικών προτάσεων από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο Υπουργών της ΕΕ για την τελική τους διαμόρφωση και συνακόλουθη δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ.

  • Δημοσίευση Νόμου 4816/2021 για την ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2018/1673 «σχετικά με την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες μέσω του ποινικού δικαίου» (‘AMLD VI’)

    Στις 9 Ιουλίου 2021, δημοσιεύθηκε (ΦΕΚ Α’ 118) ο Νόμος 4816/2021, με τα άρθρα 3-11 του οποίου ενσωματώνεται στην εθνική μας έννομη τάξη η Οδηγία (ΕΕ) 2018/1673 (‘AMLD VI’).

    Επιπλέον, στο άρθρο 34 περιλαμβάνονται διατάξεις για τη λήψη υποστηρικτικών μέτρων των εμβολιασθέντων ατόμων, συμπεριλαμβανομένης της οικονομικής διευκόλυνσης ύψους εκατόν πενήντα (150) ευρώ σε κάθε φυσικό πρόσωπο ηλικίας 18 - 25 ετών, που έχει ολοκληρώσει την πρώτη δόση εμβολιασμού ή, σε περίπτωση μονοδοσικού εμβολίου, τη μόνη δόση εμβολιασμού, στο πλαίσιο του Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμού κατά του κορωνοϊού COVID-19.

    ΦΕΚ Α’ 118/9.7.2021