Καταπολέμηση οικονομικού εγκλήματος / Καταπολέμηση ξεπλύματος βρώμικου χρήματος και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας


Η καταπολέμηση της πρακτικής της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες (γνωστή στην αγγλική ορολογία ως "anti-money laundering") άρχισε από τη δεκαετία του 1980 να ανάγεται σε προτεραιότητα για τις κυβερνήσεις και τις δικαστικές αρχές πολλών κρατών ανά την υφήλιο. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε όμως ειδικά στο πρόβλημα της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος ως διαύλου για τη νομιμοποίηση τέτοιων εσόδων. Εκτιμώντας ότι όταν οι διαμεσολαβούντες χρηματοπιστωτικοί φορείς, και ειδικότερα τα πιστωτικά ιδρύματα, χρησιμοποιούνται ως δίαυλοι για τη νομιμοποίηση του προϊόντος παράνομων δραστηριοτήτων η φερεγγυότητα και η σταθερότητα του ενεχόμενου φορέα, αλλά και η αξιοπιστία του χρηματοπιστωτικού συστήματος στο σύνολό του, μπορούν να κλονιστούν σοβαρά, με αποτέλεσμα την απώλεια της εμπιστοσύνης του κοινού σε αυτό, οι αρμόδιες εποπτικές αρχές των πιστωτικών ιδρυμάτων άρχισαν, σε συνεργασία με τις εθνικές κυβερνήσεις, να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες ρυθμιστικής παρέμβασης.

  • Σχέδιο Νόμου «Τροποποιήσεις του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, λοιπές διατάξεις του Υπουργείου Δικαιοσύνης»

    Την 1η Νοεμβρίου 2021, κατατέθηκε προς ψήφιση στη Βουλή των Ελλήνων το σχέδιο Νόμου «Τροποποιήσεις του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, λοιπές διατάξεις του Υπουργείου Δικαιοσύνης», στα άρθρα 167 και 172 του οποίου περιλαμβάνονται διατάξεις (αντίστοιχα):

    • για τη δέσμευση και απαγόρευση εκποίησης περιουσιακών στοιχείων με σχετικές τροποποιήσεις των παρ. 7, 8 και 10 του άρθρου 42 του Νόμου 4557/2018, και
    • για την αποδέσμευση και απαγόρευση εκποίησης περιουσιακών στοιχείων που δεσμεύθηκαν από την Αρχή του άρθρου 47 του ανωτέρω Νόμου.

    Σχέδιο Νόμου

  • Μεταφορά στην ελληνική νομοθεσία του κεφαλαίου 6 της Απόφασης 2008/615/ΔΕΥ του Συμβουλίου της 23ης Ιουνίου 2008 σχετικά με την αναβάθμιση της διασυνοριακής συνεργασίας, ιδίως όσον αφορά την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του διασυνοριακού εγκλήματος

    Στις 29 Οκτωβρίου 2021, δημοσιεύθηκε (ΦΕΚ Α’ 200) το υπ’ αριθμ. 81/2021 Προεδρικό Διάταγμα, με το οποίο ενσωματώνεται στην εθνική μας έννομη τάξη το Κεφάλαιο 6 της Απόφασης 2008/615/ΔΕΥ του Συμβουλίου «σχετικά με την αναβάθμιση της διασυνοριακής συνεργασίας, ιδίως όσον αφορά την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του διασυνοριακού εγκλήματος».

    Η διάρθρωση του εν λόγω Προεδρικού Διατάγματος είναι η εξής:

    • στο άρθρο 1 περιλαμβάνονται διατάξεις για τον σκοπό,
    • στο άρθρο 2 περιλαμβάνονται διατάξεις για το πεδίο εφαρμογής,
    • στο άρθρο 3 περιλαμβάνονται οι σχετικοί ορισμοί,
    • στο άρθρο 4 περιλαμβάνονται διατάξεις για τα εθνικά σημεία επαφής,
    • στο άρθρο 5 περιλαμβάνονται διατάξεις για τους υπεύθυνους επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα,
    • στο άρθρο 6 περιλαμβάνονται διατάξεις για τον σκοπό της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα,
    • στο άρθρο 7 περιλαμβάνονται διατάξεις για τις αρμόδιες αρχές,
    • στο άρθρο 8 περιλαμβάνονται διατάξεις για την ακρίβεια, τον επίκαιρο χαρακτήρα και τη διάρκεια αποθήκευσης δεδομένων,
    • στο άρθρο 9 περιλαμβάνονται διατάξεις για την καταγραφή των ειδικών κανόνων  που διέπουν την αυτοματοποιημένη (και μη) αυτοματοποιημένη παροχή,
    • στο άρθρο 10 περιλαμβάνονται διατάξεις για την καταγραφή μοναδικού αναγνωριστικού αριθμού,
    • στο άρθρο 11 περιλαμβάνονται διατάξεις για τα τεχνικά και οργανωτικά μέτρα προστασίας και ασφάλειας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα,
    • στο άρθρο 12 περιλαμβάνονται διατάξεις για τη γνωστοποίηση παραβίασης δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα στην Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, στον υπεύθυνο επεξεργασίας άλλου κράτους μέλους της ΕΕ και στο υποκείμενο των δεδομένων,
    • στο άρθρο 13 περιλαμβάνονται διατάξεις για τα δικαιώμετα του υποκειμένου των δεδομένων,
    • στο άρθρο 14 περιλαμβάνονται διατάξεις για το δικαίωμα υποβολής καταγγελίας στην Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, τις σχετικές κυρώσεις και θέματα δικαστικής προστασίας,
    • στο άρθρο 15 περιλαμβάνονται διατάξεις για την ευθύνη αποζημίωσης,
    • στο άρθρο 16 περιλαμβάνονται διατάξεις για την παροχή ενημέρωσης κατόπιν προηγούμενης αίτησης των κρατών μελών της ΕΕ,
    • στο άρθρο 17 περιλαμβάνονται διατάξεις για τα καθήκοντα του Υπευθύνου Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, και
    • στο άρθρο 18 περιλαμβάνονται διατάξεις για την έναρξη ισχύος του εν λόγω Προεδρικού Διατάγματος (ήτοι Παρασκευή, 29 Οκτωβρίου 2021).

    ΦΕΚ Α’ 200/29.10.2021

  • Επικαιροποιημένος Οδηγός της FATF σχετικά με τα “virtual assets” και τους “virtual assets service providers”

    Στις 27 Οκτωβρίου 2021, η ‘FATF’ δημοσίευσε επικαιροποιημένο Οδηγό σχετικά με τα “virtual assets” και τους “virtual assets service providers”. Η επικαιροποίηση του Οδηγού επικεντρώνεται:

    • στους ορισμούς των “virtual assets” και των “virtual assets service providers”,
    • στην εφαρμογή των Συστάσεων της ‘FATF’ στα “stablecoins”,
    • στη χρήση εργαλείων για την πρόληψη της καταπολέμησης νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας στις Person-to-Person (P2P) συναλλαγές,
    • στην παροχή διευκρινίσεων σε σχέση με την αδειοδότηση των “virtual assets service providers”, και
    • στη συνεργασία και την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των εποπτικών αρχών των “virtual assets service providers”.

    Οδηγός FATF

  • Σύνοψη της FATF σχετικά με την αντιμετώπιση των ανεπιθύμητων επιπτώσεων λόγω εφαρμογής των Συστάσεών της

    Στις 27 Οκτωβρίου 2021, η ‘FATF’ δημοσίευσε σύνοψη της προκαταρκτικής άσκησης που διενήργησε το προηγούμενο διάστημα σχετικά με την αντιμετώπιση των ανεπιθύμητων επιπτώσεων λόγω εφαρμογής των Συστάσεών της, η οποία εστιάζει στις ακόλουθες 4 βασικές θεματικές:

    • “de-risking”,
    • χρηματοπιστωτικός αποκλεισμός,
    • αδικαιολόγητη στοχοποίηση των ΜΚΟ, και
    • περιορισμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

    Το επόμενο βήμα περιλαμβάνει την εξεύρεση λύσεων από την FATF για την αντιμετώπιση των ανεπιθύμητων επιπτώσεων της εφαρμογής των Συστάσεών της.

    Σύνοψη προκαταρκτικής άσκησης FATF

     

     

  • Έκθεση της Ομάδας Χρηματοοικονομικής Δράσης (‘FATF’) με τα αποτελέσματα της έρευνας για τη βελτίωση των διασυνοριακών πληρωμών σε διεθνές επίπεδο

    Στις 22 Οκτωβρίου 2021, η ‘FATF’ δημοσίευσε 38σέλιδη έκθεση με τα αποτελέσματα της διαδικτυακής έρευνας που διεξήγαγε το διάστημα Δεκεμβρίου 2020 – Μαρτίου 2021 αναφορικά με τη βελτίωση των διασυνοριακών πληρωμών σε διεθνές επίπεδο.

    Τα αποτελέσματα της έρευνας υπογραμμίζουν, μεταξύ άλλων, ότι η έλλειψη «προσέγγισης βάσει κινδύνου» (‘RBA’) και η διαφορετική εφαρμογή των απαιτήσεων ‘AML/CFT’ αυξάνει το κόστος και μειώνει την ταχύτητα και διαφάνεια στις διεθνείς διασυνοριακές πληρωμές.

    Έκθεση FATF