Καταπολέμηση οικονομικού εγκλήματος / Καταπολέμηση ξεπλύματος βρώμικου χρήματος και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας


Η καταπολέμηση της πρακτικής της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες (γνωστή στην αγγλική ορολογία ως "anti-money laundering") άρχισε από τη δεκαετία του 1980 να ανάγεται σε προτεραιότητα για τις κυβερνήσεις και τις δικαστικές αρχές πολλών κρατών ανά την υφήλιο. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε όμως ειδικά στο πρόβλημα της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος ως διαύλου για τη νομιμοποίηση τέτοιων εσόδων. Εκτιμώντας ότι όταν οι διαμεσολαβούντες χρηματοπιστωτικοί φορείς, και ειδικότερα τα πιστωτικά ιδρύματα, χρησιμοποιούνται ως δίαυλοι για τη νομιμοποίηση του προϊόντος παράνομων δραστηριοτήτων η φερεγγυότητα και η σταθερότητα του ενεχόμενου φορέα, αλλά και η αξιοπιστία του χρηματοπιστωτικού συστήματος στο σύνολό του, μπορούν να κλονιστούν σοβαρά, με αποτέλεσμα την απώλεια της εμπιστοσύνης του κοινού σε αυτό, οι αρμόδιες εποπτικές αρχές των πιστωτικών ιδρυμάτων άρχισαν, σε συνεργασία με τις εθνικές κυβερνήσεις, να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες ρυθμιστικής παρέμβασης.

  • Ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών (‘EBA’) για την έναρξη λειτουργίας της πανευρωπαϊκής βάσης δεδομένων στη θεματική της καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας (‘AML/CFT’)

    Στις 31 Ιανουαρίου 2022, η ΈΒΑ’ ανακοίνωσε την έναρξη λειτουργίας της πανευρωπαϊκής βάσης δεδομένων (“EuReCA”) στο πλαίσιο της παρακολούθησης και του συντονισμού σε επίπεδο ΕΕ των ενεργειών για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.

    Η εν λόγω πρωτοβουλία της ‘ΕΒΑ’ προκύπτει από τα ειδικά καθήκοντα που της έχουν ανατεθεί σχετικά με την πρόληψη και την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, σύμφωνα με το άρθρο 9α του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1093/2010 , όπως ισχύει και συγκεκριμένα από την παράγραφο 2 αυτού που προβλέπει τα ακόλουθα:

    «Η Αρχή δημιουργεί και ενημερώνει κεντρική βάση δεδομένων με τις πληροφορίες που συλλέγονται σύμφωνα με την παράγραφο 1 στοιχείο α). Η Αρχή διασφαλίζει ότι οι εν λόγω πληροφορίες αναλύονται και καθίστανται διαθέσιμες στις αρμόδιες αρχές με βάση την ανάγκη γνώσης τους και με εμπιστευτικό τρόπο. Η Αρχή δύναται επίσης, εφόσον κρίνεται σκόπιμο, να διαβιβάζει στις εθνικές δικαστικές αρχές και τις αρμόδιες αρχές του οικείου κράτους μέλους, σύμφωνα με τους εθνικούς διαδικαστικούς κανόνες, τα αποδεικτικά στοιχεία που έχει στην κατοχή της και τα οποία θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ποινική δίωξη. Η Αρχή δύναται επίσης, κατά περίπτωση, να διαβιβάζει αποδεικτικά στοιχεία στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, εφόσον τα εν λόγω αποδεικτικά στοιχεία αφορούν αδικήματα για τα οποία η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία ασκεί ή θα μπορούσε να ασκήσει αρμοδιότητα σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΕ) 2017/1939 του Συμβουλίου».

    Η εν λόγω βάση δεδομένων θα καταστεί πλήρως λειτουργική, όταν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το τελικό σχέδιο ρυθμιστικών τεχνικών προτύπων της ‘EBA’ που προβλέπει τον τρόπο λειτουργίας της.

    Ανακοίνωση

  • Γνώμη της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών (‘EBA’) στη θεματική της καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας (‘AML/CFT’)

    Στις 5 Ιανουαρίου 2022, η ‘ΕΒΑ’ δημοσίευσε 40σέλιδη Γνώμη αναφορικά με τους κινδύνους νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας  που ελλοχεύουν για το ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό σύστημα στο σύνολό του από τις πολιτικές “de-risking” που λαμβάνουν ενίοτε τα πιστωτικά και λοιπά χρηματοδοτικά ιδρύματα.

    Ειδικότερα, η παροχή πρόσβασης σε τουλάχιστον βασικές χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες συνιστά προϋπόθεση για τη συμμετοχή των οικονομικών μονάδων (καταναλωτών και επιχειρήσεων) στη σύγχρονη οικονομική και κοινωνική ζωή και οι εκάστοτε πολιτικές “de-risking”, όταν δεν δικαιολογούνται, ενδέχεται να επιφέρουν τον χρηματοπιστωτικό αποκλεισμό (“financial exclusion”) των νόμιμων πελατών. Τέλος, οι πολιτικές “de-risking” ενδέχεται, επίσης, να επηρεάσουν τις συνθήκες ανταγωνισμού, καθώς και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.

    Γνώμη

  • Τελικό σχέδιο ρυθμιστικών τεχνικών προτύπων (‘RTS’) της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών (‘EBA’) για τη διαμόρφωση μιας πανευρωπαϊκής βάσης δεδομένων στη θεματική της καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας (‘AML/CFT’)

    Στις 20 Δεκεμβρίου 2021, η ‘ΕΒΑ’ δημοσίευσε το τελικό σχέδιο ρυθμιστικών τεχνικών προτύπων για τη διαμόρφωση μιας πανευρωπαϊκής βάσης δεδομένων στο πλαίσιο της παρακολούθησης και του συντονισμού σε επίπεδο ΕΕ των ενεργειών για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.

    Η εν λόγω πρωτοβουλία της ‘ΕΒΑ’ προκύπτει από τα ειδικά καθήκοντα που της έχουν ανατεθεί σχετικά με την πρόληψη και την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, σύμφωνα με το άρθρο 9α του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1093/2010, όπως ισχύει και συγκεκριμένα από την παράγραφο 2 αυτού που προβλέπει τα ακόλουθα:

    «Η Αρχή δημιουργεί και ενημερώνει κεντρική βάση δεδομένων με τις πληροφορίες που συλλέγονται σύμφωνα με την παράγραφο 1 στοιχείο α). Η Αρχή διασφαλίζει ότι οι εν λόγω πληροφορίες αναλύονται και καθίστανται διαθέσιμες στις αρμόδιες αρχές με βάση την ανάγκη γνώσης τους και με εμπιστευτικό τρόπο. Η Αρχή δύναται επίσης, εφόσον κρίνεται σκόπιμο, να διαβιβάζει στις εθνικές δικαστικές αρχές και τις αρμόδιες αρχές του οικείου κράτους μέλους, σύμφωνα με τους εθνικούς διαδικαστικούς κανόνες, τα αποδεικτικά στοιχεία που έχει στην κατοχή της και τα οποία θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ποινική δίωξη. Η Αρχή δύναται επίσης, κατά περίπτωση, να διαβιβάζει αποδεικτικά στοιχεία στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, εφόσον τα εν λόγω αποδεικτικά στοιχεία αφορούν αδικήματα για τα οποία η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία ασκεί ή θα μπορούσε να ασκήσει αρμοδιότητα σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΕ) 2017/1939 του Συμβουλίου».

    Η διαμόρφωση του τελικού σχεδίου ρυθμιστικών τεχνικών προτύπων από την ‘EBA’ δεν συνεπάγεται την ολοκλήρωση της νομοθετικής διαδικασίας. Αντίθετα, το τελικό σχέδιο θα πρέπει να υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

    Τελικό σχέδιο ρυθμιστικών τεχνικών προτύπων

  • Κατευθυντήριες γραμμές της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών (‘EBA’) για τη συνεργασία μεταξύ των εθνικών αρχών για θέματα προληπτικής εποπτείας και AML/CFT και των εθνικών Μονάδων Χρηματοοικονομικών Πληροφοριών (‘FIUs’)

    Στις 16 Δεκεμβρίου 2021, η ‘EBA’ δημοσίευσε τις κατευθυντήριες γραμμές της για τη συνεργασία μεταξύ των εθνικών αρχών για θέματα προληπτικής εποπτείας και AML/CFT και των εθνικών Μονάδων Χρηματοοικονομικών Πληροφοριών (‘FIUs’).

    Βασικός στόχος των εν λόγω κατευθυντήριων γραμμών, σύμφωνα με το άρθρο 117(6) της Οδηγίας 2013/36/ΕΕ (‘CRD’), είναι η ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των εθνικών αρμόδιων αρχών και των ‘FIUs’ για την αποτελεσματική και έγκαιρη πρόληψη και καταστολή ‘AML/CFT’ εγκλημάτων.

    Παράλληλα, οι εν λόγω κατευθυντήριες γραμμές συμπληρώνουν τις υφιστάμενες κατευθυντήριες γραμμές της Μικτής Επιτροπής (“Joint Committee”) των Ευρωπαϊκών Εποπτικών Αρχών (‘ESAs’) για τη συγκρότηση εποπτικών κολλεγίων (“supervisory colleges”) για ζητήματα AML/CFT.

    Οι κατευθυντήριες γραμμές θα τεθούν σε εφαρμογή την 1η Ιουνίου 2022.

    Κατευθυντήριες γραμμές

  • Αναθεωρημένες κατευθυντήριες γραμμές της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών (‘EBA’) στη θεματική της καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας (‘AML/CFT’)

    Στις 16 Δεκεμβρίου 2021, η ‘ΕΒΑ’ δημοσίευσε τις αναθεωρημένες κατευθυντήριες γραμμές, οι οποίες καταργούν τις υφιστάμενες  (Νοέμβριος 2016) της Μικτής Επιτροπής (“Joint Committee”) των Ευρωπαϊκών Εποπτικών Αρχών (‘ESAs’) που καθορίζουν τα χαρακτηριστικά μιας, βάσει κινδύνου, εποπτικής προσέγγισης για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, καθώς και τα προς λήψη μέτρα όταν ασκείται εποπτεία ανάλογα με τον βαθμό κινδύνου (“Risk‐Based Supervision Guidelines”).

    Με τις αναθεωρημένες κατευθυντήριες γραμμές, η ‘EBA’ επιδιώκει να συνδράμει τις εθνικές εποπτικές αρχές στον εντοπισμό και αποτελεσματικότερη διαχείριση των κινδύνων που απορρέουν από τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, περιλαμβανομένων εκείνων (των κινδύνων) που ενδέχεται να προκύψουν από τις πολιτικές “de-risking” που παρατηρούνται σε συγκεκριμένους κλάδους της οικονομίας των κρατών μελών της ΕΕ, παρέχοντας παράλληλα περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με τις αξιολογήσεις αυτών των κινδύνων και απαιτώντας την ανάπτυξη από τις εθνικές εποπτικές αρχές μιας ισχυρής στρατηγικής και σχεδίου δράσης για την αντιμετώπισή τους.

    Οι αναθεωρημένες κατευθυντήριες γραμμές θα τεθούν σε εφαρμογή τρεις (3) μήνες μετά τη δημοσίευσή τους σε όλες τις επίσημες γλώσσες των κρατών-μελών της ΕΕ.

    Αναθεωρημένες κατευθυντήριες γραμμές